ภาษาไทยครูยุทธ: รสวรรณคดี

สรุปรสวรรณคดี

การแต่งคำประพันธ์นอกจากจะใช้โวหารต่าง ๆ แล้วควรคำนึงรสวรรณคดีด้วย รสในที่นี้หมายถึง รสคำ และรสความ เมื่ออ่านแล้วจะได้เกิดอารมณ์ เกิดมโนภาพ หรือภาพพจน์ รสวรรณคดีแบ่งได้ดังนี้

๑. เสาวรจนี คือ รสชมโฉม หรือแห่งความงามของตัวละครทั้งตัวพระ ตัวนาง จะเป็นการชมความงามตามธรรมชาติวัตถุสิ่งของก็ได้

๒. นารีปราโมทย์ คือ รสแห่งความรัก เล้าโลม โอโลม ปฏิโลม

๓. พิโรธวาทัง คือ รสแห่งความโกรธเคือง ขุ่นข้องใจ ตัดพ้อ ต่อว่า เสียดสี

๔. สัลลาปังคพิไสย คือ รสแห่งความโศกเศร้า คร่ำครวญ

(บทกลอนสำหรับจำ เสาวรจนี นี้ชมโฉม ถ้าเล้าโลม นารีปราโมทย์ หวัง

หากเคืองโกรธ พิโรธวาทัง สัลลาปังคพิไสย ใจคร่ำครวญ )

ตัวอย่างรสวรรณคดี

รสวรรณคดีตามแบบวรรณคดีสันสกฤต

รสวรรณคดีตามแบบสันสกฤต แบ่งออกเป็น ๙ รส

๑. ศฤงคารรส คือ รสแห่งความรัก

๒. หาสยรส คือ รสแห่งความขบขัน

๓. กรุณารส คือ รสแห่งความสงสาร